چهارشنبه‌سوری ریشه در آیین‌های باستانی ایران دارد و یکی از نمادهای پیروزی نور بر تاریکی محسوب می‌شود. این جشن که از دوره زرتشتیان باقی مانده، نشان‌دهنده استقبال از نوروز و گذر از سختی‌های سال کهنه است.
در طول تاریخ، آتش به عنوان عنصر مقدس در آیین‌های ایرانی نقش مهمی داشته است. در این جشن نیز، آتش به عنوان نمادی از پاکی و روشنایی افروخته می‌شود تا بدی‌ها را از بین ببرد و مردم را با انرژی مثبت به استقبال سال نو بفرستد.
مراسم چهارشنبه‌سوری در شهرهای مختلف ایران
تهران و شهرهای بزرگ؛ ترکیب سنت و مدرنیته
در تهران و سایر کلان‌شهرها، چهارشنبه‌سوری به صورت ترکیبی از سنت‌های قدیمی و روش‌های مدرن برگزار می‌شود.
پریدن از روی آتش: یکی از اصلی‌ترین بخش‌های این مراسم، پریدن از روی آتش با گفتن جمله معروف “زردی من از تو، سرخی تو از من” است که نشان‌دهنده انتقال انرژی مثبت از آتش به انسان است.
ترقه‌بازی و آتش‌بازی: در سال‌های اخیر، این مراسم با ترقه‌بازی و نورافشانی‌های مدرن همراه شده که گاهی باعث آسیب‌های جدی می‌شود.
دید و بازدید خانوادگی: در بسیاری از خانواده‌ها، چهارشنبه‌سوری فرصتی برای دورهمی و صرف آجیل مشکل‌گشا است.
اصفهان؛ آتش‌بازی در کنار زاینده‌رود
مردم اصفهان، چهارشنبه‌سوری را با شور و حال خاصی برگزار می‌کنند.
افروختن آتش در میدان نقش جهان و پارک‌های بزرگ، یکی از سنت‌های رایج این شهر است.
قاشق‌زنی: در برخی محله‌های قدیمی، کودکان و نوجوانان با پوشیدن لباس‌های مبدل، قاشق به کاسه‌های فلزی می‌زنند و از همسایه‌ها شیرینی و آجیل دریافت می‌کنند.
آجیل مشکل‌گشا: خوردن آجیل چهارشنبه‌سوری به عنوان نمادی از برکت و حل مشکلات سال آینده، میان مردم رواج دارد.
شیراز؛ جشن نور و شعرخوانی
مردم شیراز، به عنوان شهر شعر و ادب، چهارشنبه‌سوری را با رنگ و بویی خاص برگزار می‌کنند.
خواندن اشعار حافظ: بسیاری از خانواده‌ها پس از روشن کردن آتش، فال حافظ می‌گیرند تا آینده خود را در سال جدید ببینند.
موسیقی و رقص محلی: در بعضی از محله‌های شیراز، چهارشنبه‌سوری همراه با نواختن دف، دایره و ترانه‌های محلی برگزار می‌شود.
تبریز؛ “چهارشنبه گؤلو” (چهارشنبه گل)
مراسم چهارشنبه‌سوری در تبریز و سایر شهرهای آذربایجان به “چهارشنبه گؤلو” معروف است و با سنت‌های خاصی برگزار می‌شود.
آب‌تنی در رودخانه: در گذشته، مردم صبح چهارشنبه آخر سال به کنار رودخانه‌ها می‌رفتند و بدن خود را شست‌وشو می‌دادند، زیرا معتقد بودند که این کار باعث دور شدن بیماری و بدشانسی در سال جدید می‌شود.
افروختن آتش در حیاط خانه‌ها: در تبریز، خانواده‌ها هفت توده آتش به نماد روزهای هفته روشن می‌کنند و از روی آن می‌پرند.
پختن آش مخصوص چهارشنبه‌سوری: در برخی از مناطق، زنان آذربایجانی در این شب آش مخصوص می‌پزند و آن را بین اعضای خانواده و همسایه‌ها تقسیم می‌کنند.
کردستان؛ آیین “کولا به کولا” و دف‌نوازی
مراسم چهارشنبه‌سوری در کردستان همراه با آیین‌های کهن و موسیقی محلی برگزار می‌شود.
دف‌نوازی و رقص کردی: در برخی روستاهای کردستان، گروه‌هایی از مردم آتش روشن می‌کنند و به دور آن دف می‌نوازند و رقص محلی اجرا می‌کنند.
کولا به کولا: این رسم قدیمی شامل چرخاندن آتش در هوا با مشعل‌های مخصوص است که نمادی از دفع بلایا و استقبال از سال نو محسوب می‌شود.
پختن آش و شیرینی محلی: زنان کرد در این شب، غذاهای سنتی مانند آش رشته و نان محلی می‌پزند.
جنوب ایران؛ جشن آتش و نواختن سازهای محلی
در شهرهای جنوبی ایران مانند بوشهر، هرمزگان و خوزستان، چهارشنبه‌سوری رنگ و بویی متفاوت دارد.
مشعل‌گردانی: در برخی روستاهای جنوب، مردم مشعل‌هایی از چوب خرما درست می‌کنند و آن‌ها را در کوچه‌ها می‌چرخانند.
نواختن سازهای جنوبی: مراسم چهارشنبه‌سوری در جنوب ایران با نواختن نی‌انبان، دهل و سازهای محلی همراه است.
غذاهای دریایی مخصوص: مردم جنوب در این شب، غذاهای دریایی مانند قلیه‌ماهی و ماهی سرخ‌شده تهیه می‌کنند.
نتیجه‌گیری
چهارشنبه‌سوری یکی از زیباترین جشن‌های ایرانی است که در سراسر کشور با آیین‌های مختلف برگزار می‌شود. هر شهر و منطقه‌ای، این جشن را با سنت‌های منحصر به فرد خود زنده نگه داشته است، اما نقطه مشترک همه آن‌ها، آتش، نور و امید به آینده‌ای بهتر است.
چهارشنبه‌سوری در شهر شما چگونه برگزار می‌شود؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید!
