تصور کن وسط کویر لوت، یهو زمین شکافته میشه و تو رو میبره تو یه دنیای پر از ستونهای غولپیکر، تونلهای بلند، دیوارهای موجدار و شکلهایی که انگار دست انسان نساخته.
اینجا دره کال جنیه؛ یکی از عجیبقترین و کمترشناختهشدهترین شگفتیهای ایران که حتی تو عکس هم نمیتونی حس واقعیش رو بگیری. محلیها میگن شبها صدای جن و پری میاد، برای همین اسمش شده «کال جنی». حالا بیا با هم بریم داخل این دره عجیب و همه چیز رو دقیق برات بگم.
دره کال جنی دقیقاً کجاست؟
کال جنی تو ۳۵ کیلومتری شمال شرق طبس، نزدیک روستای ازمیغان قرار داره. از خود طبس تا دهانه دره حدود ۴۵۵–۶۰ کیلومتر راهه که ۴۵ کیلومترش آسفالته و ۱۰–۱۲ کیلومتر آخرش خاکی قابل عبور با سواری معمولیه (البته نه خیلی پایین!). دره حدود ۲۰ کیلومتر طول داره ولی بخش اصلی و عجیبش همون ۵–۶ کیلومتر اوله که دیوارههاش تا ۱۰۰–۱۲۰ متر ارتفاع دارن.
چرا بهش میگن کال جنی و این اسم از کجا اومده؟
«کال» تو زبان محلی یعنی دره عمیق تنگ. مردم قدیمی باور داشتن چون شکل سنگها خیلی عجیبه و شبها باد تو تونلها صدای عجیبی درست میکنه، اینجا محل زندگی جنهاست. حتی چوپانها گوسفنداشون رو نزدیک دره نمیبرن! البته ما که رفتیم فقط صدای باد و سکوت کویر رو شنیدیم، ولی حس ترسناک و اسرارآمیزش واقعاً واقعی بود.
بهترین فصل و زمان بازدید از کال جنی
بهترین زمان: اوایل آبان تا اواخر فروردین
- پاییز و زمستون هوا خنکه (روزها ۱۵–۲۵ درجه، شبها نزدیک صفر
- بهار هم خوبه ولی ممکنه بارون بیاد و مسیر خاکی گل بشه
تابستون مطلقاً نرو؛ دما گاهی به ۴۸–۵۰ درجه میرسه و داخل دره که سایه کمه، عملاً غیرممکنه.
بهترین ساعت: دو ساعت اول صبح یا دو ساعت آخر روز. نور مورب باعث میشه شکل سنگها بیشتر خودشون رو نشون بدن.
چطور به دره کال جنی برسیم؟ مسیر کامل و دقیق
دو راه اصلی داری:
۱. از طبس (راحتترین) طبس → سهراهی اسفندیار → روستای بغداده → روستای ازمیغان → ۱۰ کیلومتر جاده خاکی تا پارکینگ دره جاده خاکی قابل عبور با پراید و پژو هست، فقط آروم برو.
۲. از سمت مشهد یا بیرجند مشهد → عشقآباد → خرو → طبس → همان مسیر بالا (از مشهد حدود ۴۵۰ کیلومتر، ۶–۷ ساعت)
اگر ماشین شخصی نداری، از ترمینال طبسنجان طبس میتونی سواری دربست بگیری (حدود ۸۰۰ هزار تا ۱ میلیون رفت و برگشت برای ۴ نفر).
داخل دره کال جنی چه چیزهایی میبینی؟
وقتی وارد دره میشی، انگار وارد فیلم علمی–تخیلی شدی:
- دالانهای باریک که گاهی عرضشون به ۵۰–۷۰ سانت میرسه و باید تکتک رد بشی
- ستونهای عظیم شبیه به مجسمههای غولپیکر (بهشون هودو یا کلاهمکزی میگن)
- دیوارههای موجدار که انگار موج دریا خشک شده
- تونلهای بلند طبیعی که تا ۱۰۰–۱۵۰ متر طول دارن و داخلشون کاملاً خنکه
- غارهای کوچک و بزرگ داخل دیوارهها
- رنگهای سفید، کرم، صورتی و قهوهای که با نور آفتاب عوض میشن
کل مسیر رفت و برگشت داخل دره حدود ۸–۱۰ کیلومتره و اگه آروم بری و عکس بگیری، ۴–۵ ساعت طول میکشه.
نکات خیلی مهم برای بازدید ایمن از کال جنی
- حتماً راهنما یا حداقل GPS آفلاین همراهت باشه؛ مسیر پیچوخم زیاد داره و ممکنه گم بشی
- آب زیاد ببر (حداقل ۴–۵ لیتر به ازای هر نفر)؛ تو دره هیچ چشمهای نیست
- کفش ساقدار یا کتونی با زیره محکم بپوش؛ زمین شنی و سنگلاخی
- کلاه، عینک و ضدآفتاب فراموش نشه
- از مسیر اصلی خارج نشو؛ خطر ریزش سنگ هست
- شب تو دره نمون؛ هم سرد میشه هم حس ترسناکش چند برابر!
- زباله ننداز؛ دره هنوز خیلی بکره و باید همینطور بمونه
کجا اقامت کنیم؟ گزینههای نزدیک کال جنی
بهترین کار اینه که شب رو تو طبس بمونی:
- هتلها و مهمانپذیرهای معمولی طبس (شبی ۸۰۰ هزار تا ۲ میلیون)
- اقامتگاه بومگردی روستای ازمیغان (شبی ۱–۱.۵ میلیون با صبحانه و شام محلی عالی
- کمپینگ کنار باغگلشن طبس (خیلیها چادر میزنن)
اگه خیلی ماجراجویی، میتونی تا دهانه دره با ماشین بری و شب رو همونجا کمپ کنی (ولی باد شدید داره).
عکاسی در کال جنی؛ نکاتی که عکسهات رو خفن میکنه
- لنز واید ۱۴–۲۴ میلیمتر بهترین انتخابه
- ساعت طلایی (غروب و طلوع) رنگها رو آتشین میکنه
- از داخل تونلها به سمت نور عکس بگیر؛ سیلوئت محشر میشه
- از بالا و از لبه دره عکس بگیر؛ عظمتش بیشتر معلوم میشه
- حتماً سهپایه ببر؛ نور داخل دره کمه
چرا کال جنی اینقدر خاصه و با جاهای دیگه فرق داره؟
اینجا نه مثل دره ستارگان قشم پر از فسیله، نه مثل دره راگه پر از رنگه. کال جنی یه حس کاملاً متفاوت داره: سکوت مطلق، شکلهای عجیب، حس تنهایی و گمشدن تو زمان.
خیلیها میگن وقتی تو تونلهای تاریک راه میری، انگار زمان وایستاده و فقط صدای قدمهات میاد. حتی اگه به خدا هم اعتقاد نداری، یه لحظه حس میکنی یه چیزی اون دور و بر هست!
وقتی از کال جنی برگشتی، هنوز اونجایی!
خیلیها میگن وقتی از دره بیرون میان، چند روز رنگ سفید و صورتی سنگها جلوی چشمشونه. کال جنی فقط یه دره نیست؛ یه تجربهست. یه جایی که طبیعت بهت نشون میده هنوز خیلی چیزها رو نمیفهمیم. اگه یه بار بری، قول میدم تا آخر عمر یادت بمونه که تو ایران یه سیاره دیگه هم داریم که اسمش دره کال جنیه!
